Loge Wolfgang Amadeus Mozart

Vrijmetslaarsloge in Hilversum

Persoonlijke ontwikkeling

Vrijmetselarij

De vrijmetselarij is geen godsdienst, ideologie of levensbeschouwing, maar een democratische vereniging waarvan de leden streven naar verdieping van inzicht. Ze gebruiken symbolen en rituelen om de levensloop van de mens zinnebeeldig uit te beelden. Deze symbolentaal schept eenheid tussen mensen met verschillende achtergronden en opvattingen. De vrijmetselaar bouwt aan een betere wereld en ziet zichzelf als een bouwsteen, waarbij de geliefde uitdrukking is dat de mens een ruwe steen is die moet worden bewerkt tot een zuiver kubieke steen. De passer en winkelhaak zijn herkenningstekens van de vrijmetselarij die respectievelijk staan voor maatgeven, scheppen en afpassen, en het ontvangen van Licht en de ‘rechte verhouding’ tot medemensen.

Bouwstukken

Een ‘bouwstuk’ is een voordracht over een zelfgekozen onderwerp, waarin de spreker zijn visie deelt zonder dwingende bedoelingen. Het kan toehoorders verrijken, nieuwe inzichten geven en vragen oproepen. Na de voordracht volgt een gestructureerde, inspirerende gedachtewisseling (comparitie) tussen spreker en toehoorders, waarbij vragen en kanttekeningen worden besproken.

‘Doordat ik ben ingewijd in de vrijmetselarij ben ik anders gaan kijken naar teksten en naar boeken die ik lees.Er vallen mij zaken op die anders aan mij voorbij gegaan zouden zijn. Zaken die met name gaan over licht en duisternis en bouwen.

– Ignas Stam

Loge Mozart

Rituelen en bouwstukken

De Hilversumse Loge W. A. Mozart werd opgericht in 1964 en is daarmee relatief jong. Ruim 40 leden komen daar samen om mét elkaar en aan zichzelf te werken. Naast rituele bijeenkomsten, afgesloten met een ontspannen diner, zijn er wekelijkse werkbijeenkomsten waarin we persoonlijke werkstukken (‘bouwstukken’) presenteren en gezamenlijk bespreken. Deze werkstukken verbinden persoonlijke interesses met opdrachten die wij als vrijmetselaren hebben: denk daarbij aan zelfonderzoek of een mogelijke bijdrage aan een betere maatschappij. Het laatste zal niet uitmonden in collectes, spectaculaire acties of demonstraties, maar wél in het kiezen voor verantwoordelijkheid en respect in de omgang met ‘de ander’.

Zoeken naar verbinding

Elke loge heeft – binnen de gedeelde waarden, rituelen en symbolen van de vrijmetselarij – haar eigen karakter. ‘Wolfgang Amadeus Mozart’ kan beschreven worden als redelijk seculier. We zijn vrijdenkers, dus wars van dogmatiek. Warmte en genegenheid gaan bij ons hand in hand met respect en openheid en een streven naar harmonie. We nemen onze gemeenschappelijke arbeid serieus, maar het moet ook leuk zijn, de sfeer is belangrijk. We zijn een diverse groep mensen: alle lagen en (politieke en culturele) stromingen zijn aanwezig, en eenieder voelt zich hier thuis.

Harmonie door samenspel

Wat ons verbindt met onze naamgever is niet alleen het feit dat ook hij vrijmetselaar was, maar ook de balans van serieus werken, het creatieve experiment en zelf-relativerende humor. En natuurlijk reikt muziek ons vergelijkbare rituelen en symboliek aan: compositie en uitvoering (bouwstuk), harmonie door samenspel (dialoog en luisteren naar elkaar) en dat uitdragen naar het publiek (de maatschappij). Het zal u niet verbazen dat er onder de oprichters van onze loge musici waren…

Broeders aan het woord

“Het verhaal van het werken aan een betere wereld dankzij een beter zelf sprak mij aan.”

In een tijd waarin we overstroomd worden met informatie (soms slechts soundbytes), heeft men verleerd de tijd te nemen om te luisteren naar wat er echt gezegd wordt. Men reageert primair en emotioneel op woorden en verhalen zonder over hun betekenis na te denken of ze te bevragen. Omdat er weinig dialoog is, groeit er onzekerheid en onbehagen. Het speelt polarisatie en dus doofheid voor ‘de ander’ in de kaart. Goed (empathisch) luisteren naar meningen van anderen en in het bijzonder naar afwijkende meningen, zoeken naar wat verbindt en niet wat scheidt: het zijn allemaal voorwaarden voor een goede dialoog en kenmerken van de maçonnieke methode. Luisteren en constructieve dialoog zijn mogelijke bijdragen van de vrijmetselarij. De ultieme bijdrage kan aan de ontwikkeling van een gezonde moraliteit zijn. Een groot doel, maar als we daarbij gaandeweg een bijdrage zouden kunnen leveren, zou dat mooi zijn.

“De vrijmetselarij zou een vliegwielfunctie kunnen hebben in de evolutie van moraliteit.”

Wat ziet men bij ons als waarden of deugden van de vrijmetselarij? Het is een mooie opsomming: openheid, integriteit, het mogen tonen van kwetsbaarheid. Ook de ervaring van de gezamenlijke zoektocht en de daarbij horende nieuwsgierigheid én verwondering. De veiligheid, het wederzijdse vertrouwen en geborgenheid die de beslotenheid van de loge biedt. Al dat en méér kunnen we ook in ons gezins- en professionele leven aan anderen geven. Respect voor de medemens: in de omgang, in het uitwisselen van gedachten, zonder altijd je gelijk te willen halen. En tenslotte: broederschap. Een natuurlijke broederschap dat je met alle (mannelijke of vrouwelijke) vrijmetselaars hebt. Je vertrouwt elkaar zonder meer, al ontmoet je elkaar voor de eerste keer. Dat is bijzonder. Ons gemeenschappelijke speelveld van waarden, rituelen en symbolen maakt dat mogelijk.

“Mijn ontdekkingstocht heeft ervoor gezorgd dat ik meer ben geworden zoals ik ben.”

Men weet dat de vrijmetselarij rituelen en symbolen gebruikt. Rituelen en symbolen zijn al millennia aanwezig in samenlevingen. Denk aan eenmalige rituelen als doop of uitvaart, of terugkerende als zonnewende, kerst of - heel 'profaan' - het ondertekenen van een contract. Elk ritueel is een overgang naar een nieuwe situatie, een nieuwe staat. Elk symbool (soms een metafoor) staat voor iets: een getal voor hoeveelheid, een pijl voor richting, een lemniscaat voor oneindigheid, een dier of object voor eigenschappen of kwaliteiten. Zo ook in de vrijmetselarij: rituelen en symbolen helpen ons over de drempel naar een wereld waarin we zowel toeschouwer als deelnemer zijn. Vergelijk het met een toneelstuk of een film: tekst en beeld nodigen je uit om na te denken, er je eigen interpretatie (van tekst en symboliek) aan te geven. Het mooie is dat dit - in alle vrijheid - individueel én collectief gebeurt. Het is nooit een herhaling van hetzelfde, elke keer kan men weer iets nieuws ontdekken en met anderen delen. En daar nemen we de tijd voor.

“Je kunt de façade van onaantastbaarheid laten varen, kwetsbaarheid tonen.”

De bijdrage aan de persoonlijke ontwikkeling is een belangrijk onderwerp. Men ervaart dat op verschillende manieren: een toegenomen (h)erkenning van persoonlijke drijfveren, van je houding ten opzichte van anderen, een bewustwording van de fasen in je leven. Opvallend vaak wordt ‘luisteren’ genoemd: niet beoordelend of veroordelend, maar perspectief nemend en empathisch. Dat past men ook toe in het privé- en professionele leven. Vragen aan verhalen worden met respect gesteld en geven zowel de verteller als de luisteraar(s) vaak verrijkende of nieuwe inzichten. Besprekingen van bouwstukken zijn geen debatten met winnaars en verliezers, maar positieve, letterlijk 'opbouwende' gesprekken waarin meningen er mogen zijn en gezamenlijk onderzocht worden.